1- қыркүйек "Білім күні"

«Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында №29 балабақша

балалары мен педагогтарының жетістіктері

1. Дуйсалиева Назгул - қазақ тілі мұғалімі, «Көктем аруы» байқауына қатысып, «Мейірімді ару» номинациясымен марапатталды.

2.Тәрбиеші Махарова Айгүл өзінің тәрбиеленушісі Саиданов Рустаммен «Әсем қалам –

Ақтауым» табиғи материалдардан қол өнерімен таныстыру байқауына қатысып,

дипломмен марапатталды.

«Көктем келді»

Cабақтың мақсатты «Маңғыстаудың жеті кереметі» мен танысу

1. Тамшалы

2. Сисем-АТА

3. Бекет ата жер асты мешіті.

4. Тупқараған

5. Шерқала

6. Отпан ТАУ

7. Қарақия ойпаты

Шерқала тауы

Шерқала – Бозашыдан Хорезм мен Хиуаға баратын жол бойындағы тау, қамал аты.

Арабшадан аударғанда «жолбарыс» деген мағынаны білдіреді. Төңкерілген кеседей

болған таудың жан-жағы биік құз, шығатын жол жоқ. Таудың солтүстік етегінде

әскери бекініс орны бар. Пирамида сияқты таудың солтүстік-шығыс бетінен түбіндегі

туннелге жол тартылған. Тауды үңгіп қазылған туннель жоғарылаған сайын екі

тарау болып, тау үстіне шығады. Қамалдың ұзындығы 300 метр. Ернеуінде

сыйымдылығы екі-үш адамдық атқыш-садақшылар үшін орын бар. 1857 жылы

геологиялық экспедиция құрамында Маңғыстауда болған поляк революционері

Б.Залесский «Шерқала алыстан қарағанда Римнің керемет пантеондарын елестетіп,

ерте заманның ескерткішін көргендей боласың. Жақындап келгенде жеке

қабырғаларының колонналарын, қираған мүсіндер сияқты ақ таулардың бағандарын

көресің» деп жазып Шерқаланың суретін жазып алады. Шерқала тауы жөнінде халық

арасында айтылатын аңыз әңгімелер көп. Белгілі ақын Оңайгүл Тұржанова өзінің

«Шерқала» атты өлеңдер жинағында мынандай аңызды келтіреді. «…Тауды табанынан

тесіп кіріп, жоғары қарай үңгіп қазып, елу метрлік шыңның төбесін ойып шыққан

туннельді көргеніңіз бар ма? Маңғыстаудағы Шерқала сондай тау. Тау басында, шың

баурайының әр жерінде 2-3 адам сиярлықтай ұяшықтарда қашалған адайдың «үш әліп»,

түрікменнің «жарты ай» таңбалары Шерқаланың қолдан қолға өткенін сыбырлап

қана айтып тұрғандай. Бұл жерде кешегі қырғын айқай-шу қаза болып, тыныштық

таққа отырған. Қателіктер қапыда туады да, олар да адамдар сияқты ұзақ өмір сүреді.

Олар да қартаяды. Бірақ өлмейді. Ұлы қателіктер өзінің ұлы екенін әлі айтып тұр.

Қателіктің ең сорақысы-біреудің жеріне тарпа бас салу». 1989 жылы Шерқала маңында

белгілі әнші С.Ротару ән шырқап, Бүкілодақтық теледидарға түсті. Ол Мәскеуден

әлденеше рет көрсетіліп, бұрынғы Кеңес одағының бүкіл жұртшылығы Шерқала тауына

тәнті болған. Бұл тау Маңғыстау өңіріндегі табиғаты сұлу, көрікті жерлердің бірі

болып табылады.

Маңғыстаудағы әулиелі орындар.

Бекет Ата жер асты мешіті- Оңтүстік Үстірттің Маңғыстау ойысына тірелген тұмсығының

үзіліп қалған Оғыланды шоқысына қашалған тарихи-сәулет ескерткіші. Үш - төрт қанат

киіз үйдің көлеміндей үш бөлме. Дерекке сүйенсек, Бекет ата 1750 жылы туылып, емші,

көріпкел ғана емес, физика, математика, астрономия заңдылықтарын жақсы білген

ғұлама ретінде аты танылған. Бұхарада оқып, ілім жинаған соң, өз өңіріне қайта келіп,

бес мешіт салдырады. Жергілікті дін ғұламаларының арасында атақ-даңқы өсіп,

Пір атанады. Пайғамбар жасында дүние салады. Бекет атаның мүрдесі осы жерасты

мешітіндегі бөлмелердің бірінің іргесіне қашап орналастырылған. Бұл кенде мешіт басы

күні-түні әулие басына зиярат етушілерден бір арылмайды.

Ел аузында Маңғыстаудың қара ойында 360 әулие барлығы айтылады.

Шындығында да еліміздегі тарихи ескерткіштердің жартысына жуығы біздің

өлкемізде шоғырланған. Әрқайсысының өзіндік тарихы, үңіле қалсаң айтар өнегесі,

әріден басталар шежіресі мол. Өз бастауын әріден алатын жер асты мешіттері тек

Маңғыстау жерінде ғана кездеседі. Көрерге көз керек небір асыл туындыларды

өмірге әкелген, тастан түйін түйген шеберлердің туындылары күні бүгінге дейін

өзіне табындырып, таңқалдырумен келе жатыр. Бұлар өткеннен қалған асыл

мұра, ата-бабаларымыздың ұрпақтарына айтып кеткен аманаты. Өйткені осы

ескерткіштер арқылы Әбіш ағамыз айтқандай «Көшпелі елдің зираттары олардың

әрі өз тұсында салып кеткен қалалары, әрі артындағы ұрпақтарына нақты заттар

тілінде жазып кеткен кітаптары. Зираттағы ескерткіштерге үңілген сайын бұл аймақта

қай дәуірде қандай тайпа мекендегенін, қандай саяси оқиғаны бастан кешкенін,

әл-ауқаты, мәдени өресі қандай дәрежеде болғанын білеміз» Өлке жерінде сонау

ықылым заманда, біздің дәуірімізге дейін салынған ғибдатханалар жетерлік. Олардан

табылған тас мүсіндер Орта Азия мен Қазақстанның басқа аймағында көп кездеспейді.

«Үстірт пен Маңғыстау тас мүсіндерінде ер кісінің тұлғасы белгілі бір қағидамен берілген.

Оң қолы төмен түсірілген, ал сол қолы шынтағынан бүгіліп ішін басқан. Олардың

кейбіреулері ең жетік кәдімгі мүсін сипаттамаларына сай келеді. Қорамсақ сол жақ

белдігіне, қыны бар семсер алдыңғы жағына ілінген. Ал қанжар оң жақ беліне бекітілген.

Мүсіндерде бір, не көп өрімдеп ширатылған қалыпта мойынға тағатын алқа бейнеленген.

Ол скиф, сақтарда жоғары әлеуметтік дәреже мен билік белгілі болған,-деп жазады

зерттеуші ғалымдар. Бәйті жерінен табылған балбал тастар туралы 1984 жылы

КСРО ҒА-ның Волга-Урал археологиялық экспедициясын басқарған Л.Галкин «Бізді Бәйті

құдығына жақын жердегі балбал тастар шындығында да таң қалдырды. Олар әр түрлі,

бірі төрт метрге дейін жетсе, біреулері екі, кейбірі метрдей. Бізді ерекше таң қалдырғаны

олардың жетпіске жуық көптігі.